Hukukumuz bakımından asıl olan, her türlü iş sözleşmesinin 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olmasıdır. Bununla birlikte birtakım özel iş ilişkilerinin karakteristik yapıları, onların farklı hukuki düzenlemelere tabi tutulmasını gerektirir. Bu hususu göz önüne alan kanun koyucu, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 4.maddesinde, deniz taşıma işlerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulanmayacağını belirtmiş ve deniz iş hukuku kapsamında ihtiyaç duyulan hukuki düzenlemeleri 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nu ile yapmıştır.

Bir deniz taşıma işinin, Deniz İş Kanunu’na tabi olabilmesi için şu üç şarttan birinin gerçekleşmesi gerekmektedir.

• Deniz taşıma işi yapan işverenin Türk Bayrağı çekme hakkına sahip ve 100 ya da daha yüksek grostonluk bir gemi işletmesi
• Deniz taşıma işi yapan işverenin, işletmekte olduğu gemilerin grostonluk toplamının 100 veya daha yüksek olması
• İşverenin çalıştırdığı gemi adamı sayısının 5 veya daha fazla olması

Şayet bu üç koşuldan biri sağlanmaktaysa, ilgili deniz taşıma işinin iş görme borçlusu olan işçi, Deniz İş Kanunu’na tabi olacaktır. Bir başka deyişle bu işçinin her türlü iş ilişkisi Deniz İş Kanunu’na göre çözümlenecektir. Buna mukabil bu üç şarttan herhangi birisinin bulunmaması durumunda işçi ve işveren arasındaki ilişkiye Türk Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.

Her ne kadar deniz taşıma işleri kural olarak İş Kanunu’nun kapsamı dışında bırakılmış olsa da, kıyı, liman ve iskelelerde gemilerde yapılan yükleme ve boşaltma işleri istisnai olarak İş Kanunu kapsamında dahil edilmiştir. Bu bağlamda bir gemiye eşya yükleme veya bir gemiden eşya boşaltma işini icra eden işçi İş Kanunu’na tabi olacaktır.

Dolayısıyla işçinin deniz taşıma işi kapsamında yapmış olduğu işin mahiyeti, işverenin sahip olacağı yahut olmayacağı birtakım koşullar, o işçinin tabi olacağı kanunun tespitinde rol oynamaktadır.